NATUURLEXICON

Arseen

Arseen is een milieugevaarlijke stof.

De stof is giftig bij inademing en opname door de mond.

Bij de verbranding van met arseenhoudende producten behandeld hout komt 50 procent van het arseen in de lucht terecht. Het is een niet afbreekbare gevaarlijke stof die zich dus in het milieu opstapelt. Arseen is een staalgrijs metaal dat als zodanig vrijwel geen toepassing vindt. Het is wel een bestanddeel van rattengif, herbiciden en houtverduurzamingsmiddelen en het wordt gebruikt bij de bereiding van pigmenten en glas. Het wordt vooral uitgestoten door de koperproducerende industrie, maar komt ook vrij bij de productie van lood en zink en in de landbouw. 

Het middel schakelt bij levende wezens enzymen en stofwisselingsproducten uit en kan de vorming van verschillende soorten kankers veroorzaken. Arseen kan veranderingen in het genetisch materiaal veroorzaken.

In vis en zeevruchten kan het gehalte aan arseen hoog zijn, omdat zeedieren arseen uit het water opnemen.

De opstapeling van arseen in vissen kan het genetisch materiaal van de vissen aantasten. Visetende vogels stapelen de concentraties op, hetgeen tot sterftegevallen bij deze dieren kan leiden. Planten kunnen arseen absorberen, zodat de stof via deze weg in het voedsel van mens en dier aanwezig kan zijn.  

Arseen kan niet afgebroken worden in het milieu.

Het is een milieugevaarlijke stof die zeer giftig is voor waterorganismen en die in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten kan veroorzaken.

Arseen komt onder natuurlijke omstandigheden voor onder zowel organische als anorganische vorm. Arseen is in de elementaire metaalvorm eerder zeldzaam. De stof bindt met de meeste niet-metalen en metalen. Elementair arseen reageert bij contact met vochtige lucht, waarbij een laag gevormd wordt op het oppervlak. De meest voorkomende vorm in water onder zuurstofrijke omstandigheden is het oplosbaar anorganisch arsenaat-ion, aangezien het stabieler is in water dan het arseniet-ion,  dat vooral voorkomt onder zuurstofarme omstandigheden. De anorganische vormen worden door biologische activiteit omgevormd tot organische verbindingen. Elementair arseen is een vrij moeilijk oplosbare stof, terwijl zijn verbindingen goed oplosbaar kunnen zijn in water.

Arseen is accumuleerbaar in waterorganismen, zodat er een kans is op doorvergiftiging naar hogere organismen zoals de mens.

In oppervlaktewater spelen arseenverbindingen een rol bij een groot aantal oxidatie- en reductiereacties, bij ionenwisseling, coagulatie en adsorptiereacties. Ze kunnen adsorberen aan zwevende stoffen in water en sedimenten.

Opgeloste arseenverbindingen kunnen over een lange afstand getransporteerd worden in water. Ze zijn kankerverwekkend voor de mens.

Arseenverbindingen zullen onder normale omstandigheden niet vervluchtigen via het wateroppervlak.

Arseenverbindingen kunnen wel gereduceerd worden door micro-organismen in sedimenten onder zuurstofarme omstandigheden en bindingen aangaan met methylgroepen onder invloed van micro-organismen, waarbij deze arseenmethylverbindingen kunnen vervluchtigen via het wateroppervlak.