NATUURLEXICON

Canadese Gans

Branta canadensis

De Canadese Gans Branta canadensis is een uitheemse soort, die door de grote aantallen stilaan volledig ingeburgerd is geraakt. De soort is inheems in Noord-Amerika, Canada en omstreken. Bij ons werd ze enkele eeuwen geleden ingevoerd als siervogel of als jachtwild.

Er bestaan nogal wat ondersoorten die in grootte verschillen. Het is een grote gans van ongeveer 1 m lang met een zwarte kop, een lange, zwarte hals en een witte kin- en oorstreek.  De borst is licht gekleurd.

Het geluid is een luid trompetterend “ah-honk”.

In de vlucht is de lange hals goed zichtbaar en vertoont ze een diepe vleugelslag. De spanwijdte bedraagt tot 180 cm.

De Canadese Gans wordt als schadelijk aanzien doordat ze de waterlopen vervuilt met haar uitwerpselen, schade veroorzaakt aan de vegetatie door vertrappeling en overbegrazing.

Deze gans maakt een nest op eilandjes of dicht bij het water op de oevers, soms op oude boomstammen. Eind april legt het vrouwtje 5 of 6 eieren. Het vrouwtje broedt. Het mannetje bewaakt het nest.  

De soort treedt ook in competitie met de inheemse watervogels voor broed-, rust- en foerageerplaatsen. In de zomer eten deze ganzen gras en waterplanten; in de vroege winter zoeken ze voedsel op stoppelvelden van maïs en bieten, nadien ook op graslanden of soms op ingezaaide akkers.

Deze ganzen zoeken de nabijheid van open water op omdat ze tijdens de ruiperiode in juli een veilige toevlucht kunnen zoeken op het water. In de ruiperiode kunnen ze immers niet vliegen. Dat open water situeert zich vaak in natuurgebieden. Water- en oeverplanten worden weggevreten, oevers worden vertrapt, het water wordt overbemest met uitwerpselen en veren.  Eendachtigen en steltlopers worden van hun nesten verdreven.

In de winterperiode leven de Canadese Ganzen in grote groepen samen en vliegen ze tegen de avondschemering naar slaapplaatsen waar ze ongestoord de nacht kunnen doorbrengen.

De jacht op deze ganzen zorgt ervoor dat ze nog rustiger gebieden (natuurreservaten) gaan opzoeken en nog schuwer gaan worden. Eieren schudden kan enigszins helpen, maar grote groepen ganzen wegvangen tijdens de rui blijkt effectiever. Een combinatie van eieren schudden en ganzen wegvangen (niet bejagen) blijkt noodzakelijk te zijn. Deze gans kende sinds de tweede helft van de twintigste eeuw een exponentiële toename. In de winter zijn er ook steeds meer wintergasten, onder meer uit Zweden. Het is de grootste gans die momenteel in Europa in het wild voorkomt. Na verloop van tijd ontstaat er een natuurlijk evenwicht doordat soorten met elkaar gaan concurreren om de ruimte en het voedsel dat beschikbaar is.

De natuurlijke vijanden van de ze soort zijn de Vos Vulpes vulpes voor de broedende Canadese Gans en Snoek Esox lucius , Blauwe Reiger Ardea cinerea en ratten voor de jonge dieren. Afschot van Canadese Ganzen is volstrekt zinloos gelet op de reproductiecapaciteit van deze soort. Zelfs voor een exoot als de Canadese Gans waarover vrijwel iedereen – ook vogelliefhebbers en natuurbeheerders - het eens is dat er een beperking van de uitbreiding moet komen, blijkt jacht geen opportuun middel te zijn om de soort te bestrijden.