NATUURLEXICON

Europese Rivierkreeft

Astacus astacus   

De Europese Rivierkreeft Astacus astacus bewoont langzaam stromend en stilstaand water van rivieren, meren en beken. Het water moet helder, zuurstofrijk en schoon zijn.

Deze kreeft is zwart, olijfbruin tot geelachtig groen gekleurd. Meestal nemen de kreeften de kleur aan van de bodem. Er zijn ook knalblauwe kleurvarianten. De tarsa zijn roodachtig. Hij wordt tot 25 cm groot, maar meestal ongeveer 15 cm.

Deze kreeft jaagt ’s nachts. De paring gebeurt in de herfst.

Vooral in de periode eind september- begin oktober heeft men de kans om op een windstille nacht met maanlicht deze kreeft te zien, omdat de mannetjes dan achter de vrouwtjes aan gaan.

Het vrouwtje draagt de hele winter de 70 tot 100 eieren onder het achterlijf met zich mee en later ook nog 2 weken de jongen. In mei en juni komen de eitjes uit.

Meestal komt slechts een 20-tal eitjes tot ontwikkeling. Na een half jaar komen de larven te voorschijn. De larven klemmen zich nog een 2-tal weken, tot de eerste vervelling, vast aan de poten van de moeder en verlaten nadien de moeder. De jongen vervellen nog een tweetal keer per jaar en worden pas in het derde levensjaar geslachtsrijp.

Eens in de zoveel jaar vervellen kreeften, als ze niet meer in hun schild passen.    

De kreeft bezit 5 paar looppoten, waarvan het eerste paar voorzien is van scharen. Er zijn ook 2 paar antennen. Hij wordt ongeveer 7 jaar oud. Sommige bronnen gewagen dat de soort een leeftijd van 20 jaar kan bereiken.

Deze soort verbergt zich in de oeverbodem, tussen boomwortels of onder stenen.  Het is een nachtdier, dat zich overdag ophoudt in een (meestal) zelfgegraven woonbuis onder een overhangende oever.  

Het is een alleseter: insectenlarven, wormen, weekdieren, mosseltjes, visbroed en ook wel aas. Jonge dieren eten wortels van waterplanten.

De kreeft wordt zelf gegeten door vissen als Paling Anguilla anguilla, Snoek Esox lucius, Baars Perca fluviatilis en vogels zoals de Blauwe Reiger Ardea cinerea.

In onze streken is de Europese Rivierkreeft waarschijnlijk uitgestorven. De aantallen zijn namelijk sedert het begin van de twintigste eeuw sterk achteruitgegaan door de kreeftenschimmel Aphanomyces astaci.  De aantasting wordt ook wel Kreeftenpest genoemd. De schimmel wordt niet alleen door de kreeften zelf verspreid, maar ook via netten van vissers en via waterplanten.  

De Europese Rivierkreeft lijkt vervangen te zijn door de Gevlekte Rivierkreeft Orconectes limosus, die door introductie bij ons is terechtgekomen. Deze laatste is bestand tegen de eveneens uit Amerika overgekomen schimmel, heeft een grotere reproductie en blijkt bovendien beter bestand tegen eutrofiëring en andere vormen van waterverontreiniging. De Gevlekte Rivierkreeft komt bij ons terecht via eitjes die met geïmporteerde waterplanten zijn meegekomen of via dumping van de exoten door eigenaars van vijvers of aquaria. Op sommige plaatsen in Europa worden gekweekte exemplaren van deze soort uitgezet.  

Gelet op de levenswijze van de Europese Rivierkreeft, heeft de soort behoefte aan de mogelijkheid om holletjes te graven langs de kant of onder boomwortels of overhangende oevers. Deze bieden bescherming tegen rovers.

Stevige beschoeiingen langs beken en rivieren zijn dus ongunstig voor deze soort.