NATUURLEXICON

Europese Zwarte Schorpioen

Euscorpius flavicaudis

Men verwacht dat, als gevolg van de klimaatverandering, de Europese Zwarte Schorpioen Euscorpius flavicaudis, een soort uit het Middellandse Zeegebied, op langere termijn bij ons zal terecht komen en zich in de hogere temperaturen en zachtere winters zal kunnen handhaven. Anno 2012 komt hij nog vooral voor in Frankrijk, Spanje en Italië. Hij wordt er gevonden in warme en vochtige gebieden zoals bossen, velden, tuinen, parken en (vooral verlaten) woningen.     

Een schorpioen is eenvoudig van de meeste andere spinachtigen te onderscheiden door het langgerekte lichaam, de grijpscharen en de dikke staart die een gifstekel draagt. Alle schorpioenen zijn zeer giftig voor kleine dieren, maar van de ongeveer 1800 soorten die er wereldwijd bestaan, zijn er slechts enkele tientallen soorten ook gevaarlijk voor de mens. Schorpioenen jagen op verschillende ongewervelden die door de mens veelal als plaaginsecten worden beschouwd, zoals kakkerlakken.

Vrijwel alle soorten zijn bodembewoners. De meeste soorten leven in spleten in of dichtbij de bodem en hun lichaam is daarvoor aangepast. Het achterste deel van het achterlijf is duidelijk afgesnoerd en dunner dan het voorste gedeelte. Deze “staart” wordt ook wel metasoma genoemd. Aan het uiteinde is een bolle tot druppelvormige structuur aanwezig, die de telson of gifstekel wordt genoemd.  

De gifstekel bestaat uit 2 delen. Aan de basis is een gifblaas gelegen die aan het einde een duidelijke, gekromde stekel bevat (aculeus). Hierdoor dringt het gif van de schorpioen een prooi binnen; de stekel bevat een opening aan het uiteinde waarlangs het gif wordt geïnjecteerd.

Zowel mannelijke als vrouwelijke schorpioenen zijn in het bezit van de gifstekel. De gifstekel wordt vooral gebruikt om prooien te doden. Hij wordt uiteraard ook aangewend ter verdediging. Schorpioenen worden door de mens gevreesd en vaak onnodig gedood, omwille van de vrees voor de giftige steek. Het gif is echter meestal alleen voor geleedpotigen erg gevaarlijk. In de regel worden ook de prooidieren met de scharen gegrepen. Alleen als de prooi zich verzet, wordt de gifstekel gebruikt. Een schorpioen springt zuinig om met zijn gif, want het duurt enige tijd voordat dit gif na gebruik weer wordt aangevuld. De hoeveelheid gif kan door de schorpioen geregeld worden. Meestal wordt 0,1 tot 0,6 mg gif geïnjecteerd.

Het gif bestaat uit een mix van verschillende verbindingen die voornamelijk inwerken op het zenuwstelsel.    

De Europese Zwarte Schorpioen is te herkennen aan het zwarte lichaam, de gele poten en de gele angel. Hij wordt 35 tot 45 mm groot. Het dier zal steken als het zich bedreigd voelt. In de landen waar hij voorkomt, komen steken zelfs vaak voor. Maar deze steken zijn niet echt gevaarlijk voor de mens. Men voelt wel pijn op de plaats van de steek. Deze is van voorbijgaande aard. Wanneer er echter toch bijkomende symptomen (allergische reactie) optreden, dient uiteraard medische hulp te worden ingeroepen.