NATUURLEXICON
De Kleine Pieterman Echiichthys vipera wordt de laatste jaren meer en meer aan de kust van Vlaanderen gezien (2010). Het is een vissoort, die voorkomt van het Middellandse Zeegebied tot Denemarken. Pietermannen behoren tot de giftigste dieren van Europa.
Bij ons kennen we een toename door het warmere klimaat. De soort is zo’n 14 cm lang en komt voor op zandige bodems (strandzone). Het visje leeft vooral van andere vissoorten.
De vis graaft zich in de zandbodem onder water in. Alleen de kop en zijn eerste rugvin steken uit het zand. Het visje zelf is ook zandkleurig.
De stralen van de rugvin en de grote stekel op de kieuwdeksels bevatten een zeer giftige stof.
Wanneer men bijvoorbeeld met blote voeten op de stevige stekels trapt van dit visje, voelt dit eerst aan als een scherpe steen.
Vaak blijft een afgebroken stekel in de huid steken.
De echte pijn, die veel pijnlijker is dan een wespensteek, verschijnt na een tweetal minuten. Meestal stelt men de volgende symptomen vast: rode vlekken, jeuk en een branderig gevoel, pijn.
Soms komen er nog ernstiger symptomen zoals misselijkheid en braken, krampen, ademhalingsmoeilijkheden (kortademigheid, hoesten, piepen), shock en bewustzijnsverlies.
Bij overgevoelige personen kunnen deze symptomen leiden tot een anafylactische reactie, hetgeen kan leiden tot coma.
Op de getroffen plaats mag men niet meer steunen om te vermijden dat de afgebroken stekel nog dieper in de huid dringt.
In normale omstandigheden verdwijnt de pijn vanzelf na een paar uren, ook zonder behandeling. Een volledig herstel duurt een week. In enkele gevallen kan het herstel maanden duren.
Heet water en azijn kunnen worden gebruikt om dit eiwitgif te neutraliseren. Het gif (5-
Wanneer de pijn verminderd is, dient te worden nagezien of er geen restanten van de stekels zijn blijven steken in het aangetaste lichaamsdeel. Indien dit zo is, kan met een pincet de stekel verwijderd worden. Als men de afgebroken stekel niet kan verwijderen, als de pijn aanhoudt of als er ernstige symptomen zichtbaar zijn, moet medische hulp worden ingeroepen.
Met een gepaste zalf kan de jeuk en de pijn verlicht worden.
Preventief draagt men best schoeisel als men over het strand wandelt.
De stekel kan ook een soepele rubberen zool doorboren. Steken komen meer voor in de uren voor en na laag tij.
Het Noordzeewater is eigenlijk niet zo interessant voor deze vis, want hij jaagt op het oog en dit vereist enigszins helder water. Bovendien wordt de vis verstoord door baders zodat hij wegvlucht.
Kleine Pieterman
Echiichthys vipera