NATUURLEXICON


Letterzetter

Ips typographus


De Letterzetter Ips typographus, ook Boekdrukker genoemd, is een schorskever met een lengte tot 5 mm. Hij komt van mei tot juli voor in verzwakte en dode sparren. Hij is donkerbruin gekleurd en duidelijk behaard. De dekschilden zijn uitgehold en hebben 4 uitstekende tanden.

Hij wordt als zeer schadelijk aanzien voor de bosbouw. Hij bespoedigt het afsterven van verzwakte sparren.

Het mannetje knaagt onder de schors een gang met aan het einde een paringskamer. Met feromonen worden 1 tot 3 vrouwtjes naar de kamer gelokt. Na de paring knagen de vrouwtjes vanuit deze kamer elk een 15 cm lange moedergang. De moedergangen worden voorzien van luchtgaten. Elk vrouwtje legt 30 tot 60 eitjes in een apart uitgehold kamertje. Van hieruit knagen de larven vraatgangen door de schors en de bast. De volgroeide larven knagen een poppenkamertje uit en verpoppen. Er kunnen zich meer dan 100 broedkamers per vierkante meter per boom bevinden. De boom is dan reeds afgestorven. Het resultaat van de vraatgangen van kevers en larven vormt vaak een sierlijk patroon.  

Deze kever kent 2 tot 3 generaties per jaar. Het is een slechte vlieger die niet zo gemakkelijk grote afstanden aflegt.

Deze kever tast alleen volwassen, verzwakte sparren aan; jonge, gezonde bomen worden ongemoeid gelaten. Door het afsterven van de volwassen sparren, krijgen de jonge exemplaren volop kansen om door te groeien.  

Uitbraken met grote schade tot gevolg treden alleen op in eenvormige monoculturen van met name Fijnspar Picea abies. In gevarieerde natuurlijke bossen is het risico op plagen veel kleiner. Het verwijderen van dood hout kan een eventuele uitbraak trouwens niet voorkomen, maar hoogstens verkleinen. Het laten liggen of staan van eerder door Letterzetters aangetaste bomen kan juist leiden tot een snellere aanwas van een populatie van de natuurlijke vijanden, die dus kan bijdragen aan de vermindering van een eventuele uitbraak.

Dode bomen zorgen bovendien voor nieuwe open plekken in het bos, waardoor er meer zonlicht doordringt. Op die plekken leven meer soorten, zowel op de grond als op de bomen rond de open plek. Planten, insecten zoals mieren en vogels profiteren hiervan. Door het zonlicht warmt het hout op en ontstaat er een gunstig microklimaat.

De dode sparren zorgen voor een groter aandeel dood hout in het bos, hetgeen de diversiteit aan boktorren en zwammen verhoogt. Vooral staand dood hout trekt veel soorten aan.  

Deze kever valt vaak ten prooi aan spechten (zoals Zwarte Specht en Grote Bonte Specht).

  

Home