NATUURLEXICON


Matkop

Poecile montanus


De Matkop  Poecile montanus  is een vogel van zo’n 11 cm groot. Hij bewoont vooral bossen met een natte of vochtige ondergrond en een groot aandeel jong bos in diverse stadia. Deze vogel houdt van natte struwelen en natte bossen met zachthoutsoorten (zoals Wilg- en Els-soorten).

De vogel lijkt met zijn donkere kruin sterk op de Glanskop Poecile palustris. De kruin is matzwart. Hij heeft een lichte vleugelvlek.

Het is een holenbroeder. Het vrouwtje hakt meestal zelf een hol uit in vermolmd hout van zieke of dode loofbomen (zacht hout). Zij bekleedt ook de nestruimte met houtpulp, haar en veren. Het vrouwtje legt eind april, begin mei 6 tot 9 eitjes. Het vrouwtje broedt en het mannetje helpt bij het voederen. Deze vogel broedt 1 of 2 keer per jaar.

De Matkop is bij ons een broedvogel en standvogel. In de winter zwerft hij rond. Hij kan de strengste winters overleven. Hij verbergt in het najaar voedselvoorraden en kan ’s nachts zijn temperatuur met 10 °C verlagen.

Populatie-inzinkingen houden vaak verband met het weer. Deze soort lijkt gevoelig voor zacht en vochtig weer, wellicht doordat de voedselvoorraden bederven. Er kunnen uiteraard ook inzinkingen optreden na strenge winters.

Een algemene achteruitgang van deze vogel zal eerder te wijten zijn aan de verandering van de bossamenstelling.

Verdroging en een veroudering van bossen zijn de belangrijkste oorzaken van deze achteruitgang. De ideale broedhabitat van deze vogel is immers een jong, vochtig loofbos.  

Jonge bossen zijn voor de Matkop geschikter dan oude bossen. Verder treedt er predatie op door andere vogelsoorten, die het dan weer beter doen. De Grote Bonte Specht Dendrocopos major bijvoorbeeld predeert soms de eieren en jonge vogels.

Er treedt ook meer competitie op met andere mezensoorten (Pimpelmees, Koolmees).

Voor de Matkop is de spontane verbossing van bijvoorbeeld heideterreinen en moerassen gunstig, terwijl het beheer deze verbossing juist wenst tegen te gaan. Het kappen van bijvoorbeeld zachthoutsoorten neemt nestgelegenheid weg.

Home