NATUURLEXICON


Muurhagedis

Podarcis muralis   


De Muurhagedis Podarcis muralis is een afgeplatte hagedis met een lengte tot 20 cm. De staart kan 2 keer de lengte van het lichaam bedragen. Hij heeft een gaafrandige halskraag.

De soort is in België vooral beperkt tot het gebied ten zuiden van Samber en Maas. Alle natuurlijke populaties zijn sterk gebonden aan het stroomgebied van de Maas. In Vlaanderen werden reeds Muurhagedissen aangetroffen langs spoorwegbermen, zonnend op afsluitingen, steenslag, op oude muren  en in braamstruwelen. Het betreffen geïntroduceerde exemplaren die wel in staat blijken zich bij ons voort te planten. Soms worden de eieren gelegd in humusgrond in warme serres. Deze hagedis is een xerothermofiele soort. De natuurlijke, primaire habitats omvatten op het zuiden gerichte rotspartijen in valleigebieden. De (geïntroduceerde) populaties die in Vlaanderen werden aangetroffen zijn gescheiden van elkaar.

In Nederland komt deze hagedis vrijwel alleen voor op de stadswallen van Maastricht.

De Muurhagedis is een cultuurvolger die snel mensgebonden biotopen zoals spoorwegbermen, begraafplaatsen en terrils en ook halfnatuurlijke biotopen bezet.  

Zo komt hij vaak voor op oude burcht- en vestingsmuren. Dat de muren met planten begroeid zijn is zeer belangrijk voor de temperatuurregulatie, de voedselvoorziening en bescherming. De muren zijn een vervanging van de natuurlijke biotopen zoals rotshellingen.

Als bedreigingen voor deze hagedis kunnen we opnoemen: de verbossing van kalkgraslanden, spontane verbossing, actieve bebossing en biotoopvernietiging.

Het vrouwtje legt in april-mei 3 tot 9 eitjes in aarde, muurholten of tussen de stenen van het leefgebied. De eitjes hebben warmte nodig om uit te komen.

De jonge dieren verschijnen in de loop van juli.  

De winterslaap vindt plaats in diepe spleten (30 cm). De soort heeft een gebied nodig van ongeveer 12 m². Rust is zeer belangrijk.

Restauratie van de oude muren waarop deze soort voorkomt, kan fataal zijn. Ook het wegvangen door terrariumhouders, een te grote beschaduwing van de muren door grotere struiken en slechte zomers kunnen de populaties decimeren.

Mogelijks kent Vlaanderen binnenkort een nieuwe inheemse natuurlijke populatie Muurhagedissen dankzij een uitbreiding van het leefgebied langs de spoorlijn Maastricht-Lanaken.

Anderzijds kent deze warmteminnende soort mogelijks ook door de klimaatverandering een noordwaartse verschuiving van de leefgebieden, dus van de Ardennen naar Vlaanderen.


Home