NATUURLEXICON

Vijver

Een vijver is een door de mens aangelegd waterlichaam met beperkte oppervlakte. Het verschil tussen de begrippen vijver, poel en plas is niet duidelijk vastgelegd.
Aan een poel is eerder een agrarische functie verbonden, terwijl een vijver eerder met visvangst of een sierfunctie wordt geassocieerd.

Een plas lijkt meer een toevallig of tijdelijk verschijnsel te zijn.

Een vijver slaat doorgaans ook op een groter waterlichaam dan een plas of een poel.

In een heldere vijver vind je een goed ontwikkelde onderwatervegetatie, weinig algen (fytoplankton) en veel dierlijk plankton (zoöplankton). Er komen veel roofvissen voor en weinig bodemwoelende vissen zoals Brasem Abramis brama. In een troebele vijver is de situatie net omgekeerd. Je vindt er weinig waterplanten, veel algen en weinig zoöplankton. Er komen voornamelijk bodemwoelende vissen voor.

De meeste vijvers in Vlaanderen bevonden zich ooit in een heldere toestand. Maar vervuiling door landbouw en huishoudelijk afvalwater heeft ons oppervlakte water sterk aangerijkt met voedingsstoffen. Daardoor heeft op verschillende plaatsen de omslag naar troebel water plaatsgevonden. Met een gepast beheer is een terugkeer naar de heldere toestand mogelijk. Het terugdringen van het fosfaat- en nitraatgehalte in het water is daarbij essentieel, maar allerminst eenvoudig. Een chemische of biologische waterzuivering, het isoleren van de vijver van vervuild oppervlaktewater en het verwijderen van bodemslib kan redding brengen. Vaak is een meer drastische ingreep nodig. De bodemwoelende vissoorten worden dan verwijderd door de vijver tijdelijk droog te leggen en eventueel worden, nadat een nieuw evenwicht is bereikt, roofvissen uitgezet. Dit kan leiden tot een tijdelijke verheldering van het water waardoor waterplanten weer de kans krijgen zich te ontwikkelen. Zij zorgen dan dat het water helder blijft.

Het open kappen van bos op plaatsen met vijvers zorgt voor minder bladval en dus minder troebel water hetgeen zorgt voor meer waterleven in de vijver. Daarnaast zorgt meer zonlicht op de oevers voor een beter ontwikkelde oevervegetatie.

Goed onderhouden stadsvijvers zijn minstens zo soortenrijk als boerensloten. Dit blijkt uit onderzoek. Niet te steile wanden en geen beschoeiing zorgen voor helder water en fraai begroeide oevers. Bij hevige regenval zorgen stadsvijvers voor een berging van oppervlaktewater.