NATUURLEXICON

Vliegenzwam

Amanita muscaria

De Vliegenzwam Amanita muscaria heeft een felrode hoed van 10 tot 16 cm breed met witte wratten.

De hoed wordt soms oranje. De steel en de plaatjes zijn wit. De steel is vaak schubbig en voorzien van een ring.

Het vruchtlichaam zit aanvankelijk binnen een beschermende huls. Wanneer de paddenstoel groter wordt, scheurt deze. Onderaan de steel ontstaat hierdoor een zakje, de beurs. Flarden van het omhulsel die op de hoed blijven kleven, noemt men wratten. Typisch voor deze zwam zijn de knol, een verdikte steelbasis en de ring of manchet. Dit is een overblijfsel van het vlies dat de plaatjes beschermt tijdens de ontwikkeling.

In het begin heeft deze plaatjeszwam een 1 cm breed gewelfd hoedje op een 3 cm dikke knol. De steel strekt zich, de hoed spreidt zich en de wratten worden uit elkaar getrokken. Het is een algemene soort, die vooral op zure grond voorkomt. We kunnen deze mycorrhizavormende soort van augustus tot november aantreffen bij loofbomen (Berk, Eik, Beuk, Linde, Tamme Kastanje), maar ook bij naaldbomen.

We vinden de soort vooral in loof- en naaldbossen, parken en wegbermen.

De Vliegenzwam bevat stoffen die als een zenuwgif werken. Hij is niet dodelijk, maar wel gevaarlijk.

De werkzame stoffen van de Vliegenzwam zijn vooral muscarine en iboteenzuur.

De Vliegenzwam kan een intoxicatie veroorzaken waar vooral neuro-psychische symptomen op de voorgrond treden. Dit geheel van klachten staat bekend als “myco-atropine-syndroom”. De tijdspanne tussen de inname en het begin van de ziekteverschijnselen bedraagt 30 minuten tot 3 uur. De intoxicatie verloopt in 2 fasen. Gedurende een eerste periode vertoont de patiënt vooral gedragsstoornissen, euforie of woede, agitatie, verwardheid, delirium en hallucinaties.

Omwille van de halucinogene eigenschappen wordt deze zwam vaak bewust ingenomen.

Daarna volgt een diepe slaap, die bij ernstige intoxicatie kan leiden tot een comateuze toestand. Verder kunnen er ook digestieve stoornissen, zoals misselijkheid, braken en diarree optreden.

De behandeling is symptomatisch. Er bestaat geen antidotum. Een herstel treedt op binnen de 12 tot 24 uur.