NATUURLEXICON
Vectorovergedragen ziekten
Vectorovergedragen ziekten zijn infectieziekten die worden overgedragen door vectoren zoals muggen, knutten en teken.
Het optreden van deze ziekten houdt doorgaans verband met de klimaatverandering omdat de overleving van vectoren en de ontwikkeling van pathogenen meestal zeer gevoelig zijn voor temperatuurs-
Ook andere factoren bepalen of een vectorovergedragen ziekte, die in een gebied geïntroduceerd wordt, zich kan vestigen en verspreiden.
Introductie van een ziekte gebeurt via geïnfecteerde vectoren, geïnfecteerde gastheren, besmette producten, mest of abiotisch materiaal die door goederentransport binnenkomen, doordat vectoren of gastheren zich actief verplaatsen, doordat ze meeliften, of doordat vectoren door de wind worden verspreid (bijvoorbeeld knutten).
De vestiging van de ziekte als een endemische ziekte gebeurt doordat er een infectiecyclus in gang wordt gezet. Of een ziekte zich zal vestigen, hangt af van de overlevingskansen van zowel de pathogenen als de vectoren. Die overlevingskansen zijn vaak temperatuursafhankelijk en worden dus beïnvloed door klimaatfactoren.
Het aantal vectoren hangt af van de temperatuur, het aanbod van gastheren, de aanwezigheid van broedplaatsen, de vegetatie, en dergelijke meer. De verspreiding van een ziekte vanuit een bron naar nieuwe plekken is afhankelijk van de transportmogelijkheden van het pathogeen (via vervoer, via de lucht of via besmette dieren).
De vectoren kunnen vaak zelf vliegen (actieve verplaatsing), kunnen meeliften op gastheren of andere niet-
Uitbraken van vectorovergedragen ziekten zijn een gevolg van een samenspel van factoren: klimatologische factoren (luchtvochtigheid, neerslag, zonlicht, temperatuur), frequenter bosbezoek (teken), gewijzigd landgebruik (muizen), pesticidengebruik (eliminatie natuurlijke vijanden) en luchtvervuiling.
Voorbeelden van vectoren met vectorovergedragen ziekten:
-
-
-
-
Zie ook: Vector